Marvel, alkoholizm i stany lękowe. Kto kryje się za maską Iron Mana? - część 3

Autorem grafiki jest David Marquez

Witam Was w trzeciej, ostatniej już części rozważań na temat typowo ludzkich aspektów postaci Tony'ego Starka, które umożliwiły widzom i czytelnikom identyfikacje z wydarzeniami, które przedstawiały filmy i komiksy. Wspomniałam już o alkoholizmie i strasznym dzieciństwem Tony''ego, ale oba te zagadnienia wiążą się z przeszłością bohatera. Tym razem postanowiłam skupić się na czymś aktualniejszym, a mianowicie na mieszczących się w tytule stanach lękowych. Aby przedstawić wam to zagadnienie chciałabym oprzeć się głównie na komiksie Civil War (2016, Millar, McNNniven, Vines Hollowell) i filmie Iron Man 3 (2013, reż. Shane Black). 

Warto zacząć od tego czym właściwie są stany lękowe.
Redakcja Medonet na swojej stronie pisze, iż:

 Stany lękowe to zaburzenia związane z nieprawidłowym funkcjonowaniem układu nerwowego. Mogą objawiać się fobiami, lękiem społecznym czy nawet chorobą natręctw. 

Dodatkowo:

Współczesna medycyna rozróżnia kilka rodzajów lęku. W pewnym uproszczeniu przyjmuje się za najczęściej występujące zaburzenia lękowe:
1. napady lęku panicznego związanego z agorafobią lub niezwiązanego z agorafobią,

2. fobie społeczne,

3. fobie specyficzne,

4. zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne,

5. ogólne zaburzenia lękowe,

6. zespół stresu pourazowego.

Jak informuje nas strona www.pokonajlek.pl w artykule psycholog Natalii Kocur. 

W przypadku postaci Tony'ego Starka warto skupić się na napadach lęku panicznego, związanego z zespołem stresu pourazowego. Czym dokładnie jest zespół stresu pourazowego? Jak, ponownie, podaje portal Medonet: 

Zespół stresu pourazowego (PTSD, ang. Posttraumatic Stress Disorder) to schorzenie będące następstwem przerażającego, zagrażającego życiu wydarzenia fizycznego lub psychicznego. Osoba, która była ofiarą napadu, uczestniczyła w wypadku komunikacyjnym lub była świadkiem trzęsienia ziemi, często miewa uporczywe, przerażające myśli związane z tymi wydarzeniami.

Przyczyn stanów lękowych u Tony'ego można wskazać więcej  niż jedną, choć wtedy mowa by była o innych rodzajach. Marvel Cinematic Universe podkreśla jednak wyraźnie jedno, konkretne wydarzenie w życiu filmowego bohatera, które doprowadziło do PTSD. Dokładnie mowa tutaj o walce o Nowy Jork z roku 2012, która przedstawiona została w pierwszym filmie z cyklu c
W finale walki Iron Man zatrzymuje bombę, która zniszczyć ma cały Nowy Jork. Następnie z nią wylatuje poza przestrzeń ziemską przez specjalny portal. Choć Tony niszczy bazę wroga umieszczoną w kosmosie i prowadzi do końca tej małej wojny, w pewnym momencie jest  pewien swojej śmierci. Zbroja wypada bezwiednie z zamykającego się portalu, a nieprzytomnego Starka od niechybnej śmierci ratuje Hulk.

Kadr pochodzi z filmu Avengers (2012, reż. Joss Whedon)

Skutki tego wydarzenia zaprezentowane są własnie w filmie Iron Man 3 (2013, reż. Shane Black). 
W swoim artykule Natalia Kocur wyróżnia trzy rodzaje lęków. Wśród nich znajduje się między innymi napadowa forma lęku, którą psycholog tłumaczy w następujący sposób:


Lęk przybiera formę ataków, które trwają od kilku minut do nawet kilku godzin. Atakowi towarzyszą bardzo silne objawy somatyczne oraz liczne obawy przed kolejnym atakiem, które pogarszają stan chorego.

Napady lęków sprowadzają się, między innymi, do uczuć niepokoju, przyspieszonego oddechu czy zawrotów głowy. W filmie te objawy zostały przedstawione w jasny i wyrazisty sposób. 
Pierwszy raz dzieje się to kiedy Tony Stark, w którego wcielił się rzecz jasna Robert Downey  Junior, przebywa w barze w towarzystwie swojego przyjaciela, Rhodeya, odgrywanego przez Dona Cheadle. Bohaterowie rozmawiają na temat ostatnich wydarzeń w filmie, aż podchodzi do nich dziewczynka, prosząc o autograf na swoim rysunku. Ilustracja przedstawia Iron Mana, który wylatuje z rakietą przez portal. 
Stark dopisuje słowa do rysunku, które brzmią "help me", a jego przyjaciel kontynuuje rozmowę. Postawa Tony'ego zmienia się jednak diametralnie. Znika pewna siebie postura, a pojawia się nieco przerażony, zagubiony wyraz twarzy - rozpoczynająca się panika. W końcu zaczyna czuć się gorzej.  Opiera twarz na dłoni, zaczyna drżeć mu ręka. Gwałtownie wstaje i przeciska się prędko przez tłum, kierując się do wyjścia. Próbuje złapać oddech, ignoruje nawoływania przyjaciela. Wywraca się. Gwałtownie wpada do zbroi w której również pada na kolano. Pyta Jarvisa o swoje funkcje życiowe. Jest pewien, że podano mu truciznę. Sztuczna inteligencja jednak dokonuje ataku.
To był pierwszy napad lęku. 
Tony nie potrafił z początku w to uwierzyć. 

Gif pochodzi z filmu Iron Man 3 (2013, reż. Shane Black) podobnie jak następne

To nie jest jedyny moment, kiedy Tony dostaje tego ataku. W trakcie filmu są one trzy. Kolejny z nich sięga Starka w trakcie rozmowy z Harleyem Keenerem w którego rolę wcielił się Ty Simpkins. Rzecz dzieje się, kiedy Harley wypytuje Tony'ego o wydarzenia w trakcie bitwy o Nowy Jork. Stark ewidentnie nie chce rozmawiać, lecz chłopiec kontynuuje temat, doprowadzając do następnego ataku.

Tony zaczyna mówić szybciej. Jego oddech przyspiesza i wyraźnie nie czuje się komfortowo. Mówi wprost, że ma napady lęku. Że potrzebuje złapać oddechu, a mówienie o tym jest  przyczyną tego stanu. W końcu się zrywa, biegnie i ponownie pada na kolana, parę metrów dalej.

Trzeci z ataków ma miejsce, kiedy Tony prowadzi auto i dyskutuje z Harleyem i Jarvisem na temat pobytu wroga. W pewnym momencie zjeżdża na pobocze - oddech przyspiesza mu na nowo, ma problemy ze składaniem słów. Wysiada z pojazdu, ponownie pada na ziemię.

Prócz ataków pokazane jest jak Tony buduje absurdalne ilości następnych zbroi, w panice przed możliwością następnych najeźdźców na ziemię. Nie może spać, budzą go częste koszmary, przerywają one też sen Pepper - Stark przez noc potrafił przywoływać zbroje.

Te ataki, jak i aspekty opisane przeze mnie wcześniej, doprowadziły do stworzenia realistycznego obrazu superbohatera. Tony pokazuje zarówno w komiksach, jak i filmach, że Iron Man też jest człowiekiem. Ma swoje problemy, a całe jego życie potrafi odcisnąć na nim realne piętro.

Co myślicie o tej kreacji?

Co myślicie o atakach Tony'ego?

Czy kupił on waszą sympatię?